Choroba Alzheimera to neurodegeneracyjne zaburzenie mózgu, które prowadzi do postępującej utraty funkcji poznawczych, w tym pamięci i kojarzenia faktów oraz zdolności do funkcjonowania w życiu codziennym. Jest najczęstszą przyczyną demencji u osób starszych, a jej objawy pojawiają się zwykle po 65 roku życia, chociaż w rzadkich przypadkach może wystąpić wcześniej.
Podstawą patofizjologii choroby Alzheimera jest gromadzenie się w mózgu nieprawidłowych białek – beta-amyloidu i białka tau. Beta-amyloid tworzy złogi w przestrzeniach między neuronami, co zaburza ich komunikację. Z kolei nieprawidłowe formy białka tau prowadzą do powstawania splątków neurofibrylarnych wewnątrz neuronów, co przyczynia się do dysfunkcji neuronów i ich obumierania. Obie te zmiany skutkują utratą synaps i masy mózgu. Prowadzi to do stopniowej utraty funkcji mózgu.
Wczesne objawy choroby obejmują problemy z pamięcią krótkotrwałą, trudności w wykonywaniu codziennych czynności i ogólną dezorientację. W miarę postępu choroby pojawiają się poważniejsze zaburzenia, takie jak trudności w mówieniu, orientacja w czasie i przestrzeni oraz zmiany osobowości. W późnych stadiach pacjenci często stają się całkowicie zależni od innych w zakresie opieki.
Obecnie nie ma skutecznego leku, który mógłby wyleczyć chorobę Alzheimera, ale dostępne terapie farmakologiczne mogą spowolnić postęp objawów, szczególnie we wczesnych stadiach. Leki te, takie jak inhibitory cholinesterazy (donepezil, rywastygmina) lub antagoniści receptora NMDA (memantyna), mają na celu poprawę transmisji neuronalnej.
Badania nad chorobą Alzheimera są nadal w toku, a ich celem jest zrozumienie mechanizmów choroby i opracowanie nowych terapii, które mogłyby zatrzymać lub odwrócić proces neurodegeneracji. W ostatnich latach szczególną uwagę zwrócono na terapie immunologiczne i metody oczyszczania mózgu z patologicznych białek.
